Hamilelikte ağız diş sağlığı

Hamilelik sürecinde anne adaylarının hormonal ve duygusal düzenleri değişir. Bu da çoğu zaman beslenme alışkanlıklarına yansır. Hamilelikte ağız diş sağlığı önemlidir; bu dönemde iyi beslenme annenin olduğu kadar doğacak bebeğin de ağız diş sağlığını olumlu yönde etkiler.

Toplumda, hamilelik yaşayan annelerin her seferinde bir veya iki dişini kaybettiğine dair hikayeler dolaşır. Aynı şekilde hamilelikte bebeğin gelişimi için gerekli olan kalsiyum ihtiyacını annenin dişinden karşıladığına dair de bir inanış vardır. Sizin de mutlaka duyduğunuz bu tür hikaye ve inanışların ne yazık ki bilimsel bir dayanağı yoktur.

Anne adayları, gebelik sürecinde hamile olmayan bireylerden çok daha farklı bir hormonal ve duygusal düzene geçerler. Genellikle hamilelikte ağız diş sağlığı bu duygusal durumdan kaynaklı ikinci plana atılır. Beslenme düzeni bazen aşerme bahanesiyle, bazen de genel hormonal durumun tetiklemesiyle ciddi anlamda değişir. Hamile kadınların çoğu gebelik süresince “bebeğimin gelişiminde bir sorun olmasın, yiyeyim ne olacak süt yapar” gibi bahanelerle ciddi miktarda tatlı tüketir. Günün farklı saatlerinde meyve, tatlı, çeşitli şekerli gıdaların sıklıkla tüketilmesiyle dişler ve diş etleri hep bir asit saldırısına maruz kalır. Bu beslenme düzenine ek olarak eğer anne adayı diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve bakteri plağı kontrolü gibi ağız diş sağlığı için önemli bakımları aksatır, özen göstermezse dişlerde çürümeler ve diş eti hastalıkları görülmeye başlanır. Yani hamilelik hiçbir diş hastalığının direkt sorumlusu değildir.

Hamilelikle birlikte değişen hormonal durum, kişinin inflamatuvar* hastalıklara karşı olağanüstü yanıtlar vermesine de sebep olur. Örneğin, hamilelik öncesi basit bir diş eti iltihabı varsa, hamilelik esnasında dokunulduğu anda ciddi miktarda kanamalı hale gelebilir ya da ciddi diş eti şişmeleriyle kendini gösterebilir. Aslında hastalık aynı hastalıktır ama hamile olan kişinin bu hastalığa verdiği tepki aşırı miktarda artmıştır. Özellikle ağızında çok sayıda kaplama olan hamilelerin diş etlerinde şişlik, kızarıklık ve kanama görülebilir.

Bu süreçte bazı anne adayları bebeğine bir şey olabileceği korkusuyla diş hekimine ya hiç gitmemekte ya da diş ağrıları dayanılmaz bir hale geldiğinde başvurmaktadır. Bu da konuyu daha çözümsüz hale getirir.

*İltihabi, iltihaba bağlı olarak gelişen.

Hamile hastalara diş ve diş eti tedavileri nasıl yapılır?

12 ilâ 24. haftalar arasında hamile hastayla hamile olmayan bir hasta arasında herhangi bir fark gözetmeksizin her türlü diş ve diş eti tedavisi yapılabilir. 1. ve 3. trimesterler esnasında ise lokal anestezi enjeksiyonu gerektiren tedaviler, gebeliği takip eden jinekoloğa danışılarak yapılabilmektedir. Bu tip durumlarda diş hekimi hamile hastanın ihtiyacı olan tedaviyi belirleyip, olası protokolün uygun olup olmadığını hastanın jinekoloğuna yazılı olarak sorar ve gelecek cevaba göre gerekli tedavi protokolünü uygular.

Eğer diş taşı temizliği, diş eti küretajı ve çok derin olmayan çürüklerin dolguları gibi anestezi gerektirmeyen bir tedavi yapılacaksa jinekolog onayına gerek duyulmaz. Hamilelikte ağız diş sağlığı için bu tip tedaviler hamileliğin her döneminde rahatlıkla uygulanabilir.

Biz diş hekimleri olarak anne adaylarına ve jinekologlarına mümkünse hamilelik öncesinde tüm ağız içi tedavilerin yapılmasını ve hamilelik süresince de ara sıra diş hekimi kontrolüne başvurulmasını tavsiye ediyoruz. Hamilelikte ağız diş sağlığı konusuna mutlaka önem vermeliler. Böylece hem acil durumların oluşması engellenir hem de ağız sağlığının hamilelik durumu gerçekleşmese dahi olması gereken seviyede tutulması sağlanır.
Özgür Baydemir