Aşılar hakkında doğru bilinen yanlışlar

Doktor Öğretim Üyesi Müjde Arapoğlu, toplumda aşılar hakkında doğru bilinen yanlışlar ile ilgili önemli uyarı ve önerilerde bulunuyor.

Kovid-19 pandemisinde ikinci dalga sürerken, influenza ve kızamık gibi çocuklarda sık görülen havaların soğuduğu kış ayları geldi.  Pandeminin de etkisiyle bu gibi hastalıklarda genel bir artışın görüldüğünü belirten Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Öğretim Üyesi Müjde Arapoğlu, bu dönemde ve sonrasında rutin çocukluk aşılarının kesinlikle ihmal edilmesi gerektiğini belirtiyor ve yanlış bilinen, aşı karşıtlığına zemin hazırlayan inanışları anlatıyor.

Doğal yoldan bağışıklık kazanmak daha iyi değil mi? Aşıya ne gerek var: YANLIŞ!
DOĞRU: Suçiçeği, tüberküloz gibi bazı hastalıklar aşı yapılmasına rağmen geçiriliyor. Evet, koruyuculuğu yüzde 85 üstüne çıkamayan bazı aşılar var ancak aşılama hastanın bu hastalıkları geçirse bile hafif geçirmesini sağlıyor, hastalıkların yan etkileri aşılı çocuklarda çok daha az görülür. Bazı hastalıklarıysa geçirsek de tam bağışıklık kazanmak mümkün olmuyor. Örneğin, hepatit B teması sonrası bazen tam iyileşme olmuyor, yüzde 10 hasta taşıyıcı olarak kalıyor.

Aşıların kısa süreli yan etkileri tehlikeli olabilir: YANLIŞ!
DOĞRU: Hastalıklara karşı olunan aşıların yan etkileri olabilir ancak genellikle bu yan etkiler önemsizdir. Hafif ateş, kırgınlık, iğne yapılan yerde kızarıklık ve şişlik gibi yan etkiler görülebilir. Bazı aşılar geçici baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik ve iştahsızlığa yol açabildikleri görülmüştür. Nadiren, çocuklarda alerjik reaksiyon ve havale geçirme gibi nörolojik yan etkiler görülebilir. Nadir görülen bu yan etkiler endişeye neden olsa da, aşılar ölümcül hastalıklara yakalanmaktan çok daha güvenlidir.

Aşılarda cıva, alüminyum ve tiomersal gibi yabancı maddeler bulunuyor. Bunlar nadir de olsa otoimmün hastalıkları, otizmi ve beyin hasarını tetikliyor. Yakalanma oranımız düşük hastalıklar için neden bu yan etkileri yaşayalım: YANLIŞ!
DOĞRU: Aşıların bu yan etkilere yol açtığı konusunda bilimsel verilerle kanıtlanmış net hiçbir çalışma yok. Güncel aşılarda bu maddelerin zararlı formları da yok. Bilinenin tam tersine aşı yan etkileri oldukça az, oysa aşı ile korunabilen hastalıklara yakalanma oranı ve bu hastalıkların komplikasyonlarını yaşama oranları çok daha yüksektir.

Vücuda zayıf ya da ölü mikropların enjekte edilmesiyle yapılan aşılar bebeğinizin veya çocuğunuzun bağışıklık sistemini hastalıklara karşı hazırlar. Güncel çocukluk dönemi aşılarıyla ilgili hazırladığımız yazımız çocuğunuzun aşılarını takip etmenizi kolaylaştıracak.

Aynı anda birden fazla hastalığa karşı veya kombin aşı uygulanırsa aşıların yan etkileri çok daha fazla olur: YANLIŞ!
DOĞRU: Eş zamanlı birçok aşı kullanılabilir. Aynı gün birden fazla aşı uygulanırsa yan etkilerinin fazla olacağına dair herhangi bir kanıt yoktur. Kombin aşılar güvenlidir. Canlı virüs aşıları ya aynı gün ya da dört hafta arayla uygulanmalıdır.

Tek seferde birden fazla aşı yapılırsa çocuğun bağışıklık sistemine fazlaca yüklenilir: YANLIŞ!
DOĞRU: Birden fazla aşı yapmanın bağışıklık sistemine olumsuz etkiye yol açtığını gösteren hiçbir kanıt yoktur. Bağışıklık sistemimizin birçok farklı hastalıkla aynı anda savaşabilecek gücü vardır. Zararlı organizmalara karşı aynı anda ayrı ayrı antikor üreten bağışıklık sistemimizin birkaç aşıya karşı aynı anda antikor geliştirmesi beklenen bir durumdur.

Grip aşısını soğuk algınlığı geçirmeden yapmamız gerekir. Öksürük, nezle bulguları başladıktan sonra grip aşısı olmamıza gerek yoktur: YANLIŞ!
DOĞRU: Grip aşısı bizi influenzaya karşı korur, bu da en ağır geçirilen griptir. Yıl boyu geçirilen mevsimsel soğuk algınlığı virüslerine karşı etkili değildir. Soğuk algınlığı geçirsek bile grip aşısını yaptırmalıyız.

Eski yıllarda bu kadar çok aşı yoktu ve insanlar uzun yıllar sağlıklı hayatlar yaşadılar. Günümüzde pek çok katkı maddeli gıdalar gibi koruyucu madde içeren aşılar da risk yaratıyor: YANLIŞ!
DOĞRU: Eski yıllarda hastalık etkenleri farklıydı. Her dönem için güncel risk hangi bulaşıcı hastalığa karşıysa o hastalığın aşısı uygulanıyor. Yaygın bağışıklama sayesinde birçok ölümcül hastalığın önüne geçilmiştir.

Aşılarla ilgili çok yan etki var ama aşı firmaları bunların bilinmesine engel oluyor: YANLIŞ!
DOĞRU: Doktor Öğretim Üyesi Müjde Arapoğlu “Aşıların yan etkileri bağımsız bilimsel kuruluşlar (Dünya Sağlık Örgütü, Uzmanlık Dernekleri, Avrupa Hastalık Kontrol Merkezi vb) ve ulusal sağlık otoriteleri tarafından günü gününe izlenmektedir. Tüm dünyada çok özenle çalışan aşı yan etkisi takip sistemleri vardır. En ufak bir şüphe oluştuğunda bağımsız bilim insanlarından oluşan komisyonlar kurularak araştırılır, bilimsel ortamlarda tartışılır ve sonuçlar duyurulur. Eğer uygulanmama kararı alınırsa aşı çalışmaları genişletilerek aşı güvenli hale gelmeden kullanılamaz. Günümüzde Covid-19 aşısı için de çalışmalar benzer şekilde yürütülmektedir” diyor.

Sizin için hazırladığımız aşı takvimi tablosunu  indirip bir çıktısını alarak, bebeğinizin ya da çocuğunuzun düzenli olarak yaptırılmanız gereken aşılarını takip edebilirsiniz.