Küçük çocuklarla oyun oynamanın ipuçları

Oyun zamanı çocuklar için özeldir. Çocuklarla oyun eğlenceli olduğu kadar onların gelişimi için de önemlidir. Oyun onların çevrelerindeki dünyayı ve herhangi bir işin nasıl yapılacağını öğrenme biçimleridir. Ona vereceğiniz destekle çocuğunuzun oyun zamanı daha etkili hale getirebilirsiniz.

Küçük çocuklar için herhangi bir aktivite oyun gibi olabilir; ister arabaları ileri geri sürmek olsun, ister çorapları ayırmak. Her türlü oyun yeni beceriler öğrenmek ve onları uygulamak için birçok fırsat sunduğu gibi yaratıcılıklarını keşfetmelerini sağlar ve diğer insanlarla ilişki kurmayı öğretir. Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun ilk ve favori oyun arkadaşı sizsiniz; birlikte geçirdiğiniz bu özel zamanı eğlenceli olduğu kadar, eğitici bir hale getirebilirsiniz.

Oyun zamanından nasıl en iyi şekilde yararlanabilirsiniz?

• Çocuğunuzun sizi yönlendirmesine izin verin. Çocuklarla oyun sırasında onlara herhangi bir nesne veya oyuncak verin ve ne yaptığını gözleyin. Onunla alışılanın dışında bir şekilde oynayabilir; toplar uçuyor, dinazorlar arabaya biniyor olabilir. Nesneleri kullanma şeklinin “doğru” olup olmaması önemli değil; siz sadece hayal gücünü kullanmasına ve kendi yorumunu göstermesine izin verin.
• Yavaş ilerleyin. Çocuğunuza bir oyuncağın nasıl çalıştığını göstermek istemeniz çok güzel, ancak her seferinde “onun için yapmak” kaçınmanız gereken bir hareket olmalı. Bunun yerine blokları üst üste dizmek gibi bir başlayabilir, sonra de çocuğunuzu devam etmesi için teşvik edebilirsiniz. Özellikle ailece oynanan oyunlar esnasında hayal kırıklığına uğramaması için yardımı fazla kaçırmamanız çocuğunuzu yeni beceriler öğrenmeye motive edecektir.
• Çocuğunuzun sinyallerini okuyun. Henüz kelimeleri kullanarak size sıkıldığını söyleyemeyebilir ama sesini, mimiklerini ve jestlerini kullanabilir. Öfke nöbetinin sinyallerini okumak, ne zaman müdahale edeceğinizi veya yeni bir aktiviteye geçeceğinizi bilmenize yardımcı olacaktır. Aynı zamanda sinyalleri okumak, çocuğunuzun hangi aktiviteleri tercih ettiğini de anlamanızı sağlayacaktır.
• Oyun alanınıza bakın. Çocuklarınızla dışarı oynarken oynadığınız yer çocuk dostu ve güvenli mi? Gürültü veya başka dikkat dağıtıcılar var mı? Bu alan seçtiğiniz koşma, top atma veya resim yapma gibi aktiviteler için uygun mu? Alanınızı önceden kontrol etmek sıkılmasını, olası kazaları veya eşyaların kırılmasını önleyebilir.
• Tekrarlara müdahale etmeyin. Bir şeyleri tekrar tekrar yapma arzusu, anneler ve babalar için pek heyecan verici olmasa da, küçük çocuklar için durum farklıdır. Çocuğunuz aynı aktiviteyi tekrarlayarak aslında becerilerini pekiştiriyor ve aktivitenin zorluklarının üstesinden gelmek için pratik yapıyor. Bunu başardığında, “Kendim yaptım!” diyebildiğinde özgüveni ve kendine inancı güçleniyor. Yeni beceriler üzerinde ustalaştıkça, yeni zorlukları üstlenme olasılığı artıyor ve öğrenme devam ediyor. Dolayısıyla bir kez daha oynayacağına tahammül edemeyeceğinizi düşündüğünüz oyuncağını saklamak cazip görünse de, çocuğunuzun gelişiminde tekrar etmenin önemini hatırlayın.
• Çocuğunuzun ihtiyaçlarını karşılamak için oyunları uyarlayın. Özel ihtiyaçları olan bir çocuğun ebeveyni olabilirsiniz. Fiziksel, zihinsel veya sosyal engellerin zaman zaman ortaya çıkan zorlukları oyuna dönüştürülebilir. Bütün çocuklar oyun yoluyla öğrenir ve her oyun, çocuğunuzun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde uyarlanabilir. Çocuğunuzun oyun zamanını hem daha eğlenceli, hem de onun becerileri, tercihleri ve yeteneklerine uygun hale getirebilirsiniz.
  • Çevrenizi gözden geçirin; ses veya ışık gibi değişkenler çocuğunuzu nasıl etkiliyor? Oyun alanınızın arka plan gürültüsü rahatsız edici mi? Televizyon ya da radyo açık mı? Etrafta fazla sayıda çocuk var mı? Çocuğunuz oyun sırasında sıkıntılı görünüyorsa ve oyun alanı içinde her şeyi denediyseniz, oynamak için daha sessiz, daha az uyarıcı bulunan bir alana geçmeyi deneyin.
  • Çocuğunuz yeni dokulara, kokulara ve tatlara nasıl cevap veriyor? Bazı bebekler ve yeni yürümeye başlayan çocuklar, özellikle de özel ihtiyaçları varsa, yeni uyarıcılardan çabucak etkilenebiliyorlar. Oyuna yavaşça, bir adet oyuncak veya nesne ile başlayarak sırayla diğer nesneleri eklemeyi deneyin ve ne tür tepkiler verdiğine bakın. Örneğin, yumuşak bir oyuncak ayıya dokunduğunda ve sarıldığında gülümsüyor mu? Ya da itfaiye aracından gelen yüksek seslerden korkuyor mu? Bazı oyuncakları dokunup tutmaktan daha fazla keyif alıyorken, diğer oyuncaklar çok çekici görünmeyebilir. Çocuklarla oyun sırasında davranışlarını ve tepkilerini izleyerek oyun deneyimini, oyunu daha zevkli hale getirebilecek oyuncaklarla pekiştirebilirsiniz.
  • Özel ihtiyaçları olan bir çocuk için, tipik bir şekilde gelişmekte olan bir çocuk için olduğu gibi, akranlarıyla ilişki kurmak önemlidir. Çocuğunuzu oyun grupları veya park gibi diğer çocukların bulunduğu ortamlara sokarak sosyalleşmesi ve onlarla birlikte oynaması için teşvik edebilirsiniz. Yaşıtlarıyla eğlenmek; paylaşma, anlaşmazlıklarla baş etme ve empati kurma gibi sosyal becerileri öğrenmeleri için önemli bir yoldur. Ayrıca çocukların daha sonra okul ortamına hazırlanmasına yardımcı olur.